Kestanelere zarar veren öd arısına karşı ‘Terminatör’ böceği yayınlandı
BATI Karadeniz’de kestane ağaçlarına zarar veren safra arılarıyla mücadele için üretilen 2 bin 620 ‘terminator’ böcek, Bartın’ın Ulus ve Kurucaşile ilçelerinde ormana bırakıldı. ‘Torymus sinensis’ isimli böceklerle safra arısını azaltmayı hedeflediklerini belirten Doç. Yafes Yıldız, “Türkiye’deki tüm kestane tarlalarında bu böceği görmek mümkün. Hızlı yayılmasının sebepleri arasında küresel ısınma da var” dedi.
Türkiye’de ilk olarak 2014 yılında Yalova ve Bursa bölgesinde ortaya çıkan safra arısı, 2020 yılında Düzce’den sonra Zonguldak ve Bartın’da da görüldü. Bölgedeki kestane ağaçlarının yapraklarında tomurcuklanma olması nedeniyle üretimde azalma tespit edildi. Safra arısının kestane verimini düşürmesinden dolayı kestane balı. Kestane ağaçlarının tomurcuklarında yumurtlamasını ve çiçek açmasını engelleyen safra arısının zamanla ağaçları tamamen kuruttuğu biliniyor.
2021 yılında Zonguldak Orman Bölge Müdürlüğü, Bartın ve Zonguldak’ta 1395 hektar arazide görülen safra arısı ile mücadele için 3 yıl önce çalışmalara başladı. Gökçebey ilçesindeki Orman Zararlıları Teşhis ve Teşhis Laboratuvarında başlatılan çalışma ile safra arılarıyla beslenen ‘Torymus sinensis’ isimli böceğin üretimine başlandı. Her yıl laboratuvar ortamında üreyen böcek bölgeye salınarak safra arısının kaybının önüne geçilmesi için çaba sarf edilmektedir. Uygulamanın ikinci aşaması Bartın’da gerçekleştirildi. Kestane ormanlarının yoğun olduğu Bartın Ulus ilçesine bağlı Dibektaş, Kirsinler ve Kurucaşile ilçesinde 2 bin 620 böcek ormanlara salındı. Son birkaç yıldır biyolojik düşüncelerimiz var. Ancak Orman İşletmesi ve Bartın Üniversitesi ile yaptığımız ortak çalışma sayesinde ‘Torymus sinensis’ adlı faydalı böceği safra arısı ile biyolojik çaba kapsamında kestane ağaçlarının bol olduğu bu alana saldık. Orman köylülerimiz yaşadıkları yükten kurtulmuş olacak.” Çalışmaları anlatan Dr. Yafes Yıldız, “Bölgemizde kestane yoğunluğunun olduğu ormanlarda safra arısı israfı devam ediyor. Ancak yaptığımız karşı böcek salımı ile kayıp eşiğini düşürmeyi hedefliyoruz. Yararlı böceğimizin urlarını daha çok toplamaya başladık. Bu da saldığımız böceğin bölgede etkisini göstermeye başladığı anlamına geliyor. Yine tek başımıza uğraşmanın yeterli olmayacağını düşünerek, haziran ayından itibaren biyoteknik çalışmalar kapsamında zararlımızın tuzakları ve ergin noktası konusunda farklı çalışmalar yapacağız. Ulus ilçesine bağlı Kırsinler ve Dibektaş köylerinde bugüne kadar 1620 adet, Bartın karşısında Kurucaşile Yeniköy köyünde ise bugün 1000 adet faydalı kestane ormanı dikildi. Böcekleri serbest bıraktık. Tabi ki bu böcekleri en çok kestane üretimi yaptığımız bölgelerde yapıyoruz. Önümüzdeki yıllarda faydalı böceklerin salınımının artacağını söylemek isterim. Kestane safra böceğimiz bölgemizde hızla yayılmaya devam ediyor. Şu anda Türkiye’de tüm kestane tarlalarında bu böceği görmek mümkündür. Hızlı yayılmasının sebepleri arasında küresel ısınma da yer almaktadır. Bir süre sonra yapılan çalışmalar ve iklim kurallarının normalleşmesi ile nüfusun azalacağını düşünüyoruz” dedi.
