Anayasa Mahkemesi’nden erişim yasağına toplu ihlal kararı
Anayasa Mahkemesi (AYM), internette yayınlanan çok sayıda haber içeriğine ilişkin erişimin engellenmesi kararlarına karşı yapılan 502 bireysel başvuru hakkında hak ihlali kararı verdi. İfade özgürlüğünün ihlal edildiği belirtilen kararla ilgili olarak, ilgili yönetmelikte öngörülen sistemin etkili başvuru hakkı açısından “yapısal sorun” içerdiği belirtildi.
Engellenen haberlerin 118’i Diken’den, 87’si Wall’dan, 36’sı BirGün’den, 31’i Artı Gerçek’ten, 11’i Union.Org’dan geldi. Bunlardan 23’ü EngelWeb içeriğiydi. Gay Sosyal Ağı’nın web sitesi hornet.com da bu kararlar kapsamında 2020 yılında yasaklandı.
Erişim yasağı kararları arasında Soma’da madenciye tekme atan eski Başbakan Danışmanı Yusuf Yerkel’in 352 haber içeriğine ilişkin aldığı karar da yer aldı. 17-25 Aralık yolsuzluk skandalı, MİT tırları davası, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’la ilgili karikatür, Bilal Erdoğan hakkında İtalya’da soruşturma başlatılması, Sümeyya Erdoğan ve Berat Albayrak hakkındaki haberler Anayasa Mahkemesi’ne taşınan içerikler arasında yer alıyor. . Dönemin Başbakanı Ahmet Davutoğlu’nun getirdiği bazı haber yasakları da bireysel başvurulara konu olmuştu.
BİRLEŞTİRİLEN 502 UYGULAMA
DW Türkçe’den Alican Uludağ’ın haberine göre, 2014’ten 2023’e kadar son 10 yılda çeşitli ceza hakimlikleri tarafından haber içeriklerine verilen erişimin engellenmesi kararlarına karşı yapılan 502 başvuruyu bir araya getiren Anayasa Mahkemesi, ifade özgürlüğü ve hak ihlaline karar verdi. Kararında etkin başvuru yolu ihlal edilmiştir. Bu belgelerin 352’si Prof. Dr. tarafından teslim edildi. Yaman Akdeniz’in kurucusu olduğu İfade Özgürlüğü Derneği’nin yaptığı başvurulardan oluşuyor.
Erişim engellerinin kaldırılması için kararın bir örneğini ilgili sulh ceza hâkimliklerine gönderen Yargıtay, başvuruculara tazminat ödenmesine de karar verdi. Mahkeme ayrıca, 10 yıl içinde farklı kişiler adına 90’ın üzerinde bireysel başvuruda bulunan avukata tek avukatlık ücreti (18 bin 800 TL) ödenmesine de karar verdi.
TBMM’DEN DÜZENLEME YAPILMASI İSTEDİ
İfade özgürlüğüne ilişkin kararla ilgili olarak Anayasa Mahkemesi’nin daha önce verdiği “Keskin Kalem Yayıncılık ve Ticaret A.Ş. ve diğerleri” kararına atıf yapıldı. Bu kararda sorunun yapısal olduğu hatırlatılarak, TBMM’den bir yıl içinde yasal düzenleme yapması istendi.
Ancak kararda, kararın Resmi Gazete’de yayımlanmasının üzerinden bir yıl geçtiği, kanundan kaynaklanan ihlalin ortadan kaldırılmasına yönelik bu kararda belirtilen teminatların sağlanmadığı dikkate alınmadığı belirtilerek, ne yasama organı ne de ilgili kamu otoriteleri tarafından herhangi bir değişiklik yapılmadığı ve tespit edilen yapısal sorunun çözümüne yönelik tedbirlerin alınmadığı belirtildi. yapıldı.
“Etkili başvuru hakkı”nın ihlaline ilişkin kararda, itiraz makamlarının kararlarında başvurucuların iddialarını ve delillerini dikkate almadıkları, çatışan çıkarları dengelemek için çaba göstermedikleri, İnternet içeriğine erişimin engellenmesi durumunda müdahalenin demokratik toplum düzeninin gereklerine uygun olup olmadığı ve müdahalenin orantılı olup olmadığı değerlendirilmez. İlişkide, “tüm başvuru sahiplerinin Anayasa’nın 40. maddesinde güvence altına alınan etkili başvuru hakkının, ifade özgürlükleriyle bağlantılı olarak ihlal edildiğine karar verilmesi gerektiği” belirtildi.
Anayasa Mahkemesi, 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun’un internet ortamındaki yayın içeriklerine erişimin kaldırılması veya erişimin engellenmesini düzenleyen 9’uncu maddesinin iptaline karar vermişti. “kişilik haklarını ihlal ettiği” gerekçesiyle. Kararda, bu düzenlemeyle internetteki içeriklerin “süresiz” olarak engellendiği belirtilerek, “Bu bakımdan kuralların ifade ve basın özgürlüklerine ciddi bir müdahale teşkil ettiği” belirtildi. 10 Ocak’ta yayımlanan kararın 9 ay sonra yürürlüğe girmesi emredildi.
KARAR NE ANLAMA GELİYOR?
Anayasa Mahkemesi’nin son kararını değerlendiren irtibat hukuku uzmanı Prof. Dr. Yaman Akdeniz, ihlali “beklenen karar” olarak nitelendirdi. Anayasa Mahkemesi’nin pilot kararında bir yıl bekleyeceğini söylediğini hatırlatan Akdeniz, “Ama toplu toplu ihlal kararını ancak iki yıl sonra verdi. Başvuru detaylarına baktığımızda dosya işlemleri tamamlandı ve 2014’ten beri bekleyen başvurular var. Bu nedenle Anayasa Mahkemesi ihlal kararı verdi ama bu “Yaklaşım pek çok sorunu da beraberinde getirdi” dedi.
Toplu kararın içeriğinden hiçbir şeyin anlaşılmadığını kaydeden Akdeniz, şu değerlendirmeyi yaptı:
“Ancak siyasi niteliği yüksek çok sayıda başvuru var. Başvurulara konu olan kararların önemli bir kısmı Cumhurbaşkanı Erdoğan ve ailesi, AKP’li siyasetçiler ve AKP’ye yakın gerçek ve tüzel kişiler tarafından verildi. Ayrıca Anayasa Mahkemesi açıkladı. Geçtiğimiz haftalarda 9. maddeyi iptal ettiğini belirterek, “İptal kararı 10 Ekim 2024’te yürürlüğe girecek ve o tarihe kadar sulh ceza hâkimleri bu kararları vermeye devam edecek. Türkiye Büyük Millet Meclisi muhtemelen iptal edilen kararı çok emsal bir kararla değiştirecektir. Bu nedenle sansür hız kesmeden devam edecek.”
DW’YE ERİŞİM ENGELLENDİ
Deutsche Welle’nin (DW) haber portalı dw.com’a da erişim, RTÜK’ten lisans alma şartını yerine getirmediği gerekçesiyle engellendi. DW, lisans koşullarının Almanya’daki yasalara aykırı olduğu ve sansüre yol açabileceği gerekçesiyle bu talebe uymadı.
Karara Türkiye’de Anayasa Mahkemesi’ne itiraz eden DW, ifade ve basın özgürlüğünün Anayasa’nın 26 ve 28’inci maddeleri ile Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) yanı sıra 36, 40’ıncı maddeleri tarafından düzenlendiğini belirtti. ve Anayasanın 141. maddesi. AİHS’nin 6. maddesinde yer alan adil yargılanma ve etkili başvuru hakkının ihlal edildiğinin tespitini talep etti.
Geçtiğimiz Kasım ayında Deutsche Welle’nin (DW) Türkiye’deki alternatif adreslerine erişim de engellenmişti. Radyo Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), Deutsche Welle’nin 1 Temmuz 2022’de Türkiye’de erişimin engellenmesinin ardından alternatif olarak kullanmaya başladığı dwturkce.com ve ilham verenminds.de/tr’nin Ankara 9. Ceza Mahkemesi tarafından yasaklanmasına karar verdi. Barış, 2023/9903 ve 2023. /9904 sayılı kararla erişim engellendi. (Kaynak)
(HABER MERKEZİ)
